12 Απριλίου 2017 ♦ Ο Δίας, ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, φημίζεται για τη «Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα» του, ένα τεράστιο σύστημα καταιγίδων διπλάσιο σε μέγεθος από τη Γη, που μαίνεται πάνω από την επιφάνειά του.
Τώρα, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν μια δεύτερη μεγάλη κηλίδα, σχεδόν εξίσου μεγάλη, η οποία δημιουργείται από το ισχυρό σέλας. Ονομάσθηκε «Μεγάλη Κρύα Κηλίδα», καθώς έχει θερμοκρασία έως 200 βαθμούς Κελσίου μικρότερη από τη θερμοκρασία στην υπόλοιπη καυτή ατμόσφαιρα του πλανήτη (που είναι μεταξύ των 426 και των 726 βαθμών Κελσίου).
Η κρύα κηλίδα, η οποία αρχικά εντοπίσθηκε από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου στη Χιλή, καταλαμβάνει μια έκταση 12.000 επί 24.000 χιλιομέτρων. Κατά καιρούς εξαφανίζεται, αλλά μετά κάνει πάλι την εμφάνισή της, εμφανίζοντας μεγαλύτερη ευμεταβλητότητα σε σχέση με την μεγάλη ερυθρά κηλίδα, που αλλάζει αργά. Το μέγεθός και το σχήμα της κρύας κηλίδας μεταβάλλεται σε διάστημα εβδομάδων ή ακόμη και ημερών.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστρονόμο Τομ Στάλαντ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Λέστερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωφυσικής «Geophysical Research Letters», εκτιμούν ότι η κρύα κηλίδα, που αποτελεί υποπροϊόν του σέλαος, έχει ηλικία πολλών χιλιάδων ετών. Όπως και στη Γη, η λάμψη του σέλαoς προέρχεται από ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια που -καθοδηγούμενα από το μαγνητικό πεδίο- συγκρούονται με τη θερμόσφαιρα, το ανώτερο τμήμα της ατμόσφαιρας πάνω από τους δύο πόλους, παράγοντας έτσι το θεαματικό βόρειο και νότιο σέλας.
Το σέλας στο Δία είναι ακόμη πιο έντονο, καθώς τροφοδοτείται από σωματίδια όχι μόνο του Ήλιου αλλά και των δορυφόρων του γιγάντιου πλανήτη. Οι επιστήμονες εικάζουν ότι καθώς το σέλας προσδίδει ενέργεια στην ανώτερη ατμόσφαιρα του Δία, δημιουργεί θερμοκρασιακές διαφορές σε αυτήν, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας δίνης, που σχηματίζει τελικά μια κρύα κηλίδα.
Σύνδεσμος για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία εδώ.
Παύλος Δρακόπουλος
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Εικόνα: Δίας | Joseph DePasquale, Smithsonian Astrophysical Observatory Chandra X-ray Center
