26 Ιουνίου 2017 ♦ Μια νέα τεχνολογία ιατρικής απεικόνισης, η παθητική ελαστογραφία, αξιοποιεί τον φυσικό «σεισμικό θόρυβο» του σώματος για να δει πιο βαθιά μέσα στον οργανισμό και να κάνει αποτελεσματικότερες διαγνώσεις των καρκινικών όγκων και άλλων παθήσεων.
Έως σήμερα ήταν γνωστή η απλή υπερηχογραφική ελαστογραφία, μια τεχνική απεικόνισης μέσω υπερήχων, η οποία μετρά την ελαστικότητα των βιολογικών ιστών, με βάση την αρχή ότι αν ένας ιστός ή όργανο είναι πιο σκληρό και άκαμπτο, τότε αυτό αποτελεί ένδειξη νόσου (κάτι π.χ. που ισχύει στην περίπτωση του καρκίνου ή του ήπατος με κίρρωση). Έτσι, είναι δυνατό να διαγνωσθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια και σε πιο πρώιμο στάδιο -σε σχέση με την απλή υπερηχογραφία- ένας καρκινικός όγκος ή ένα κιρρωτικό ήπαρ.
Για να λειτουργήσει η υπερηχογραφική ελαστογραφία, πρέπει να υπάρξει μια εξωτερική πηγή εκπομπής δονήσεων, που παράγουν διατμητικά κύματα (shear waves), τα οποία απλώνονται στο σώμα και διαπερνούν τα όργανα. Τέτοιου είδους κύματα στη φύση, που διαπερνούν τα αντικείμενα που συναντούν, δημιουργούνται όταν λόγω άσκησης πίεσης (π.χ. εξαιτίας σεισμού ή έκρηξης) ένα αντικείμενο υφίσταται παραμόρφωση.
Στην ιατρική, τέτοια κύματα δημιουργούνται τεχνητά από συσκευές που παράγουν δονήσεις. Αποκαλύπτεται έτσι αν ένας καρκινικός όγκος έχει μεγαλύτερη σκληρότητα από τον περιβάλλοντα υγιή ιστό ή από έναν καλοήθη όγκο, κάτι που δεν μπορεί να μετρήσει καμία άλλη μέθοδος απεικόνισης.
Η νέα τεχνική της παθητικής ελαστογραφίας πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, καθιστώντας περιττή την εξωτερική πηγή, καθώς ανιχνεύει και μετρά τα διατμητικά κύματα του ίδιου του σώματος, τα οποία παράγονται βιολογικά. Όπως συμβαίνει στα σεισμικά κύματα μέσα στη γη, υπάρχουν διατμητικά κύματα που παράγονται ενδογενώς και κινούνται διαρκώς διαμέσου των οργάνων του σώματος και άλλων μαλακών ιστών.
Η νέα εξέλιξη - που βελτιώνει περαιτέρω τις δυνατότητες της ελαστογραφίας- παρουσιάσθηκε από επιστήμονες με επικεφαλής τον γάλλο Στεφάν Κατελίν του Πανεπιστημίου της Λιόν, στο κοινό συνέδριο της Αμερικανικής και της Ευρωπαϊκής Ακουστικής Εταιρείας στη Βοστώνη (25-29 Ιουνίου).
«Η ιδέα είναι, όπως στη σεισμολογία, να εκμεταλλευθούμε τα διατμητικά κύματα που είναι παρόντα με φυσικό τρόπο μέσα στο ανθρώπινο σώμα εξαιτίας της δραστηριότητας των μυών και, με αυτό τον τρόπο, να δημιουργήσουμε ένα χάρτη ελαστικότητας των μαλακών ιστών. Πρόκειται για μια μέθοδο παθητικής ελαστογραφίας, από τη στιγμή που δεν χρησιμοποιούνται καθόλου εξωτερικές πηγές τέτοιων κυμάτων», δήλωσε ο Κατελίν.
«Η παθητική ελαστογραφία προορίζεται να είναι μια αποτελεσματική μέθοδος διάγνωσης του καρκίνου σε όργανα βαθιά μέσα στο σώμα, όπως ο προστάτης και το ήπαρ, για όργανα καλά προστατευμένα όπως ο εγκέφαλος, καθώς και για όργανα ευαίσθητα όπως τα μάτια», πρόσθεσε.
Η νέα ελαστογραφία είναι συμβατή με άλλες τεχνικές απεικόνισης, όπως η μαγνητική τομογραφία και η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT), που χρησιμοποιείται ευρέως στην οφθαλμολογία.
Παύλος Δρακόπουλος
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
